CENTRUM

O nas

Zajęcia

Instruktor

TAIJI (Tai - Chi)

Co to jest

Wskazania i korzyści

Program

QIGONG

Co to jest

Wskazania i korzyści

Program

Smoki chińskie

    Wędrując po Chinach spotykamy na każdym kroku wizerunki wężowatych smoków. Są wszędzie, trwale wpisane w sztukę, architekturę i obyczajowość Chińczyków. To tu, w grobowcu znajdującym się w Xiujipo, w prowincji Henan znaleziono najstarszy znany wizerunek smoka. Jego wiek oszacowano na 6000 lat (!). Tym mistycznym stworzeniom przypisuje się też zasługi w powstaniu cywilizacji chińskiej. Znak smoka noszony był przez cesarzy, umieszczany na szatach, murach pałaców, rzeźbiony na naczyniach codziennego użytku.

    Wygląd tradycyjnego smoka chińskiego nie jest dowolny. Jego budowę w mitologii określają kanony i zawsze powinien on składać się ze stałych elementów. Są to kolejno: głowa wielbłąda, rogi jelenia, uszy byka, oczy demona, ciało węża, wnętrzności żółwia, łapy tygrysa i szpony orła. Co może wydać się nam jeszcze dziwniejsze, smoki słyszą rogami, a nie uszami.

    W Chinach dzielono smoki na szereg kategorii. Ich funkcje, siłę i cechy określały przypisane im żywioły oraz dominujące barwy. Tak więc istniały (istnieją) smoki ziemskie (ziemne), podziemne, niebieskie czy wodne, ale też; białe, błękitne, czerwone, żółte i czarne. Są smoki podziemne będące strażnikami skarbów ziemi, są błękitne - miłosierne, białe - cnotliwe, są też żółte - do których można składać skargi i prośby. Według jednej z legend w szczelinie rozdartego sklepienia siedzi Czerwony Smok, od którego nastroju zależy wiele rzeczy na ziemi. Oddechem powoduje zmiany pór roku, a zamyknie jego oczu wywołuje noc.

    Cechy przypisywane najczęściej im to siła i sprawiedliwość, stąd też osoby urodzone według kalendarza chińskiego w roku smoka są pracowite i odpowiedzialne. Symbolem mądrości i wiedzy natomiast jest perła - nieodłączny atrybut każdego z tych stworzeń.

    eden dzień życia smoka chińskiego to ziemski rok - stąd też bierze się ich długowieczność. Żywiołem z którym są najczęściej kojarzone jest woda. Ponieważ ma ona wielkie znaczenie w rolnictwie, a ogromne obszary Chin są regionami uprawnymi, smoki w sposób oczywisty wpływają na dostatek czy klęskę urodzaju. To one zapewniają odpowiednią ilość opadów oraz spokój na morzach.

    Jeżeli jednak Smok zaniedba swoje obowiązki, zaśpi czy się upije pogoda może zmienić się katastrofalnie. Deszcze przemienią się w ulewy lub przeciwnie nastanie długotrwała susza. Jedynym wyjściem wtedy jest obudzenie smoka. Jest to obraz, który można zobaczyć podczas chińskich świąt czy parad. Barwne korowody z niesionymi olbrzymimi papierowymi stworami wśród hałasującego tłumu, bijących bębnów i gongów oraz wystrzeliwanych petard.

    Wszystkie obchody ku czci smoka zwykle połączone są z rozrywką. Prawie zawsze wykonuje się wtedy taniec smoka, a jego forma oraz sposób wykonywania tańca zależy od kształtu i charakteru czczonego stworzenia. Są tańce ognistego smoka, słomianego smoka, smoka z przędzy, czarnego smoka, toczącego się smoka i pijanego smoka.

    Szczególnie popularne są tańce smoka w prowincji Shanxi, gdzie ich przedstawianiem zajmują się głównie ludzie w podeszłym wieku. Na wiosnę, w czasie pory suchej zdarza się, że wykonywany jest taniec dużego szarego smoka, w którym duży smok otoczony jest przez 7 mniejszych, zwróconych ku wschodowi, a odległość między każdym wynosi 3 metry. Tancerze nie jedzą mięsa trzy dni przed włożeniem ciemnoszarych ubrań do tańca. Przedstawieniu towarzyszą bębny, gongi i kołatki. Współcześnie tańce smoka nie są przedstawiane tylko w dniu poświęconym ich patronowi, są też atrakcją wielu innych uroczystości.

    Tradycje chińskie związane z wierzeniami w te mityczne zwierzęta spotyka się na każdym kroku. W północnych Chinach ludzie wierzą, że zobaczyć "huśtającego się" smoka przynosi szczęście. Zgodnie z legendą, gdziekolwiek smok się pojawia, towarzyszą mu chmury. W wietrzne dni, przewalające się chmury tworzą czasami fantastyczne obrazy na niebie. W takie dni można zobaczyć huśtające się smoki.

    Smoki mają w Chinach swoje świątynie, gdzie ludzie przychodzą składać ofiary, szczególnie w czasie suszy. Niektóre wierzenie podają, że w 13 dzień piątego miesiąca księżycowego są urodziny smoka i wtedy powinien padać deszcz. Powiedzenie mówi więc: po 13 piątego miesiąca nie powinno być suszy.

    Powiada się także, że smok przychodzi odwiedzać ludzki świat 24 dnia czwartego miesiąca księżycowego. Aby oświetlić mu drogę ludzie wywieszają wtedy lampiony udekorowane smokami oraz szczęśliwymi gwiazdami na drzewach i przy wejściu do wioski. Jeżeli w pobliżu znajduje się rzeka puszczają je także na wodzie.

    W południowych Chinach 20 dzień piątego miesiąca księżycowego nazywany jest "dniem rozstania smoków". Ludzie powiadają, że tego dnia smoki żyjące w niebie, opuszczają swoich rodziców, aby udać się do miejsca, gdzie będą sprawować władzę. Młode smoki nie mogą powstrzymać się od płaczu i dlatego w 5 miesiącu pada tak często i obficie na południe od rzeki Jangcy.

    Ludzie w południowej części prowincji Anhui urządzają ceremonię palenie świecy na powitanie smoka, co symbolizuje modlitwę o syna. Około 15 pierwszego miesiąca wykonawcy tańca smoka odwiedzają wsie i miasta, a mężatki, które rodziły tylko dziewczynki czekają na smoka na początku wioski, z czerwoną świeczką w dłoni. Kiedy pojawiają się tancerze kobiety proszą ich o wymianę ich świeczek na te, z głowy smoka. Potem kobiety stawiają świeczki w swoich sypialniach, co ma być gwarancją, że następny będzie chłopiec. Jeśli tego samego roku urodzą chłopca, odwdzięczą się smokowi prezentami.

    Na zakończenie chciałbym przytoczyć spotykane często w literaturze słowa pisarza japońskiego Okakura Kakuzo, w których opisał on azjatyckiego smoka:

"Łączymy go (smoka) z najwyższą siłą czy też tą najwyższą przyczyną, która wszystko przenika, przybierając nowe kształty, zależnie od otoczenia, a jednak nigdy nie daje się ujrzeć w swym kształcie ostatecznym. Smok jest sam w sobie wielką tajemnicą. Ukryty w pieczarach niedostępnych gór czy też schowany w niezgłębionych otchłaniach morza czeka na czas, kiedy powoli przystąpi do działania. Objawia się w chmurach burzowych, obmywa swą grzywę w mroku kipiących wirów. Jego pazury są w zygzaku błyskawicy, jego łuski zaczynają błyszczeć w korze deszczem spłukanych sosen. Jego głos słychać w huraganie, który rozpędzając zwiędłe liście w lesie przyspiesza nadejście nowej wiosny. Smok ujawnia się tylko po to by zniknąć."

    Tekst ten pozwala zrozumieć nam dlaczego smok jest symbolem ściśle związanym z daoizmem. Utożsamiany z dao jako symbolem i z Dao jako pojęciem. Stworzonym w wyobraźni, jednocześnie jest trudny do opisania oraz określenia i w jakiś sposób oczywisty dla każdego. Smok - Dao to niezmordowana aktywność, potencjalna energia, przyczajona lub eksplodująca.

[RF]

Opracowano korzystając z:
Sztuka i architektura w Chinach - L.Sickman, A.Soper, PWN 1984
Kulty, religie i tradycje Chin - L.Wasiliew, Warszawa 1974
http://pl.chinabroadcast.cn

Artykuły wybrane

Automasaż

Tao - filozofia w Taiji

Meridiany

Galerie wybrane

Sztuka Chin-ceramika

Park Nanguan

Pałac Letni cz.2